Jak powstaje wiatr?
Temat: Jak powstaje wiatr?
Ciśnienie atmosferyczne (spada z wysokością) – to nacisk powietrza na powierzchnię Ziemi. Im więcej powietrza, tym większy nacisk.
Jednostka ciśnienia – hektopaskal (hPa) – normalne ciśnienie to 1013 hPa na poziomie morza
Izobara – linia łącząca punkty o tym samym ciśnieniu
Wyż baryczny – obszar podwyższonego ciśnienia w którym izobary rosną do środka.
Niż baryczny – obszar obniżonego ciśnienia, w którym izobary maleją do środka.
Wiatr – ruch powietrza od ciśnienia wysokiego do niskiego (od wyżu do niżu)
Wiatry:
a) stałe wieją przez cały rok w tym samym kierunku
· pasat wieje od wyżów zwrotnikowych do równika i skręcają na półkuli północnej wieją z NE na SW na półkuli południowej z SE na NW)
b) okresowe – zmieniają kierunek w zależności od pory roku lub dnia: bryza, monsun , lokalny (fen – halny)
· Cyklony tropikalne (huragany lub tajfuny) – występują w strefie międzyzwrotnikowej, nad gorącymi oceanami obserwuje się silne prady wstępujące, które mogą doprowadzić do powstania wielkich wirujących układów bardzo niskiego ciśnienia. Powodują powstanie wiatrów o niszczycielskiej mocy przekraczających prędkość 250 km/h. W oku cyklonu panuje bezwietrzna i słoneczna pogoda.
· Monsun – wiatr okresowy zmieniający kierunek latem i zimą w wyniku zmiany ciśnienia między lądem a oceanem (południowa i południowo – wschodnia Azja)
· Bryza – wiatr wiejący nad morzem zmienia kierunek w ciągu dnia i nocy w wyniku zmiany ciśnienia między lądem a morzem
Im wyższa temperatura powietrza, tym więcej pary wodnej może wchłonąć (wilgotność powietrza)
Wilgotność względna – wyrażana w procentach – zawartość pary wodnej w powietrzu.
Kondensacja – przejście ze stanu gazowego w stan ciekły
Resublimacja – przejście ze stanu gazowego w stan stały (powstają chmury, a przy gruncie mgła)
Osady atmosferyczne:
a) rosa – powstaje w dodatniej temp. w wyniku skraplania pary wodnej, po zetknięciu z chłodnym powietrzem
b) szron – powstaje jak rosa, przy ujemnej temperaturze
c) szadź – ma postać białej skorupy powstaje w ujemnej temperaturze w wyniku zamarzania pary wodnej po zetknięciu z wychłodzoną powierzchnią
Rozkład opadów na ziemi jest nierównomierny (największy opad występuje w klimacie monsunowym Cerapundźi 11 tys. mm)
Rodzaje opadów:
a. frontalne – powstają na styku dwóch różnych mas powietrza.
b. konwekcyjne – związane ze wznoszeniem powietrza (deszcze zenitalne)
c. orograficzne – związane ze wznoszeniem powietrza po stoku
Chmury deszczowe:
a) warstwowe – dają mżawkę
b) kłębiaste – warstwowe – słabe opady
c) deszczowe – warstwowe – długotrwały opad deszczu
Zadanie:
1. Oblicz średnią i amplitudę temperatury: a) 500: (20C) b) 1000: (50C) c) 1500 : (80C) d) 2000: (-30C)
Pytania do lekcji:
1. Podaj przyczyny powstawania wiatru.
2. Wyjaśnij pojęcia: „ciśnienie atmosferyczne”, „izobara”, „huragan”
3. Wymień rodzaje poznanych wiatrów.
4. Przedstaw za pomoc izobar wyż i niż baryczny o wartościach 1000 hPa, 1005 hPa, 1010 hPa
5. Co to jest wilgotność względna?
5. Jak powstają chmury?
6. Wymień rodzaje osadów atmosferycznych i wyjaśnij, jak powstają?
7. Wyjaśnij mechanizm tworzenia opadów orograficznych lub konwekcyjnych.
Kategoria: Atmosfera, Geografia, Notatki z geografii