Skład i budowa atmosfery
Temat: Skład i budowa atmosfery – temperatura powietrza
Atmosfera – powłoka gazowa Ziemi, wykonująca ruch obrotowy z Ziemią
Inwersja temperatury – zjawisko polegające na wzroście temperatury z wysokości (często występuje w kotlinach górskich)
Warstwy atmosfery:
a) Troposfera – do 6 km nad równikiem i 16 nad biegunami (tutaj kształtuje się pogoda, znajduje się tu cała para wodna, chmury, temp. spada z wysokością 0,6ºC/100m, spada ciśnienie. Tworzą się pionowe ruchy powietrza zwane – prądami konwekcyjnymi
b) Stratosfera – w niej jest ozon, chroni on przed promieniowaniem UV
c) Mezosfera
d) Termosfera – występuje tu zjawisko zorzy polarnych, wzrost temp. od -80 do 1000ºC
e) Egzosfera – powyżej 800 km, powietrze tam jest bardzo rozrzedzone, temperatura spada do -273ºC czyli 0 Kelvina
Czynniki wpływające na temperaturę powietrza:
a) kąt padania promieni słonecznych – zależy od szerokości geograficznej
b) wysokość nad poziomem morza – im wyżej tym chłodniej, 0,6º/100m
c) prądy morskie – ciepłe prądy podnoszą temperaturę i opady,
d) oddalenie od mórz i oceanów – im bliżej morza, tym mniejsze amplitudy temperatur powietrza,
e) krążenie mas powietrza (cyrkulacja),
f) zachmurzenie.
Najcieplejsze rejony to strefa międzyzwrotnikowa, najchłodniejsze – okolice biegunów.
Izoterma – linia łącząca punkty o tej samej wartości temperatur.
Klimatogram – wykres przedstawiający przebieg temperatury i opadów.
Średnia temperatura – to suma temperatur podzielona przez ilość pomiarów.
Amplituda temperatury – to różnica między najwyższą i najniższą temperaturą.
0º C –to Fahrenheit (32ºF) Kelvin (273ºK)
Klimat kontynentalny – duże średnie roczne amplitudy temperatury, mroźne zimy (Mongolia, Kazachstan)
Klimat morski – niewielkie średnie roczne amplitudy temperatury powietrza, częste mgły i opady deszczu (Francja, Wielka Brytania, Irlandia)
Zadanie:
1. Ile wynosi temperatura na szczycie Turbacza, jeżeli na wysokości 567 m n.p.m. jest + 5ºC?
2. Odczytaj z map klimatycznych temperatury stycznia i lipca w 3 dowolnie wybranych rejonach świata. Napisz wniosek dotyczący różnic i przyczyn.
Pytania do lekcji:
1. Podaj skład powietrza atmosferycznego.
2. Wymień nazwy warstw atmosfery.
3. Podaj nazwę warstwy atmosfery chroniącą przed promieniowaniem UV
4. Która z warstw atmosfery jest najważniejsza dla człowieka, uzasadnij?
5. Wymień czynniki kształtujące temperaturę Ziemi.
6. Co to jest klimatogram i jak się go rysuje?
7. Jak się oblicza średnią temperaturę powietrza?
8. Podaj różnice między klimatem kontynentalnym a morskim
Kategoria: Atmosfera, Geografia, Notatki z geografii